Bạc xỉu, một trong những cafe đặc trưng của người Sài Gòn

Là một người không phụ thuộc vào cà phê để tỉnh táo, nên đối với mình cà phê giống như 1 loại thức uống để thưởng thức hơn là để nạp năng lượng. Mình vẫn đi uống cà phê ngoài tiệm, vẫn uống cà phê Tây nhưng đồng thời thì cũng thích cà phê Việt Nam nữa, chắc là do đã quen từ nhỏ. Và một trong những món mình hay gọi là bạc xỉu, không quá nhiều caffeine để say cà phê hay mất ngủ nên uống lúc nào cũng được. Hợp nhất là uống vào buổi sáng, khi thưởng thức điểm tâm hay hủ tiếu.

Không chỉ là một thức uống ngon, bạc xỉu còn là nét văn hoá rất đặc trưng của người Sài Gòn, ở các tỉnh khác mình thấy không nhiều nơi có món này. Tại các quốc gia khác thì càng không luôn.

Bạc xỉu là tên gọi tắt của bạc tẩy xỉu phé, tức là 1 ly sữa với ít cà phê theo cách gọi của người Hoa phổ biến tại khu vực Chợ Lớn Sài Gòn. Kể từ TK19, khi cây cà phê du nhập vào Việt Nam bởi người Pháp, phin cà phê cũng dần được phát triển và trở nên gắn liền với văn hoá của nước ta. Nhiều người cho rằng tiền thân của phin cà phê có nguồn gốc từ vùng Nam Ấn, với cái tên là Madras Coffee Filter cũng có cấu tạo bộ phận tương tự.

bac-xiu-4.JPG

Cùng với sự phát triển của cà phê, không thể không kể đến sữa đặc. Theo nhiều tài liệu cho rằng, vì không quen với vị đậm sánh của cà phê Việt Nam mà người Pháp đã dùng sữa đặc để làm dịu và dễ uống hơn. Lý do mà họ không dùng sữa tươi vì lúc đó sữa tươi rất đắt, vẫn chưa quá phổ biến ở Việt Nam và sữa rất nhanh hỏng nếu không được bảo quản lạnh và với khí hậu thời tiết ở Sài Gòn.

bac-xiu-5.JPG

Quay trở lại với món bạc xỉu, đây là món giành cho con nít vào quán theo người lớn, trẻ em không thể cưỡng lại trước mùi cà phê, nhưng cà phê đen thì lại không thể uống nổi. Thế là người ta mới phát triển món sữa đặc pha loãng cho thêm 1 xíu cà phê để lấy hương. Còn phụ nữ thì uống cà phê sữa, nhưng 1 số người thích ngọt hơn cũng chọn bạc xỉu. Cà phê, bạc xỉu cũng hay được bán tại các hàng quán ăn sáng, quẩy chấm bạc xỉu nóng là một cách ăn rất phổ biến ở Chợ Lớn.

Lý do đầu tiên là nó rất dễ tìm ở Sài Gòn, hầu như quán nào từ bình dân cho đến đắt tiền đều có món này. Bạc xỉu cũng không chưa quá nhiều caffeine, nên dù mình có uống vào buổi tối thì xác suất mất ngủ cũng không cao, uống vào ban ngày thì không sợ bị ép tim.

Nếu đúng kiểu pha ngày xưa, cà phê sẽ được pha bằng vợt hay những chiếc ấm đất nấu thuốc bắc. Do được pha sẵn như vậy mà thời gian pha bạc xỉu rất ngắn, không lâu như cà phê phin, phải đợi từng giọt chậm rãi.

bac-xiu-7.jpg
Là một người sống ở khu Chợ Lớn, bạc xỉu có thể được coi là món đã lớn lên cùng mình. Khung cảnh mỗi buổi sáng uống bạc xỉu, nhâm nhi há cảo xíu mại, mà khi đó còn nhỏ chưa thể chịu được vị đắng của cà phê đen thì bạc xỉu đúng nghĩa là món khởi đầu tập tành uống cà phê luôn. Những hôm đi học vội thì 1 ly bạc xỉu nóng ăn cùng quẩy thôi cũng đủ rồi, quẩy giòn có vị ngọt của cà phê nó hợp lắm, ai ăn không quen sẽ cảm thấy hơi dầu xíu.

bac-xiu-2.jpeg

Mà đã uống bạc xỉu thì phải là đá đập nhuyễn mới ngon, vừa uống vừa nhai nhai mấy cục đá nhỏ, nó cũng là một cái thú vui.

bac-xiu-6.JPG

Mình hay uống bạc xỉu ở Cộng cà phê, đá nhuyễn và có thêm cả cốt dừa béo nữa.

Bạc xỉu khác sữa tươi cà phê ở chỗ, thành phần chủ yếu của bạc xỉu là sữa đặc, với hương vị béo ngậy, ngọt gắt thơm nhẹ chứ không thanh và nhạt như sữa tươi thông thường. Vì thế bạc xỉu chứa khá nhiều calories, một món rất mập và không phù hợp với những người đang ăn kiêng hay có bệnh lý về đường huyết. Mà cũng nhờ vậy mà bạc xỉu là món thức uống phù hợp để cung cấp năng lượng.

Bạc xỉu theo cách pha ngày xưa, người ta sẽ dùng cà phê được kho trong ấm đất rót vào ly sữa đặc. Tuy nhiên, hiện nay bạc xỉu được pha nhiều công đoạn và cầu kì hơn. Với cách mình hay pha ở nhà:

  • Sữa đặc sẽ được cho vào ly trước
  • Tiếp đến là đá nhuyễn rồi một ít sữa tươi không đường, phần đá nhuyễn sẽ giúp sữa tươi không tiếp xúc nhiều với sữa đặc hoà trộn lại với nhau, vẫn giữ được tầng nhìn đẹp mắt.
  • Sau đó là thêm 1 lớp đá nhuyễn và rưới cà phê lên.
  • Để hấp dẫn hơn, anh em có thể đánh cà phê lên để tạo bọt rồi dùng muỗng múc phần bọt đó lên trang trí.

Rubi Lee | Tinhte

Trả lời